Rodzicem najczęściej zostaje się bez żadnego „praktycznego” przygotowania. Panuje założenie, że „to się wie, że tego nie trzeba się uczyć”. Warto jednak poddać refleksji to, jakim rodzicem jestem, jaki jest mój styl wychowania i przyjrzeć się jakie efekty przynosi.

Poniżej opiszę podstawowe „typy” rodziców.

Na początek- rodzic dominujący.

Ten typ rodzica cechują wysokie oczekiwania, sztywne zasady, rzadko okazywane ciepło i troskliwe wsparcie.

Typowe wypowiedzi:

-”Zasady są zasadami. Spóźniłeś się, nie interesuje mnie dlaczego, idziesz spać bez kolacji.”

-”Nie musisz wiedzieć wszystkiego. Rób, co ja ci mówię”.

-”Nie interesuje mnie, że będzie na tym spotkaniu dużo twoich znajomych. Ciebie nie będzie i nie chce więcej o tym słyszeć”.

-”Ile razy ci mówiłam, abyś tego nie robił? Idź do pokoju, masz karę!”

Ten styl wychowania niesie za sobą szereg negatywnych konsekwencji dla dziecka oraz dla relacji rodzic – dziecko:

-dzieci mają niskie poczucie własnej wartości – zachowują się ulegle, lub przeciwnie – buntują się przeciwko wszystkim i wszystkiemu bez głębszej refleksji nad zasadnością buntu. Występuje trudność w podporządkowaniu się zasadom i normom społecznym.

-większe prawdopodobieństwa wystąpienia u nastolatka tzw. zachowań ryzykownych: używanie substancji psychoaktywnych – alkohol, narkotyki, papierosy; przedwczesna inicjacja seksualna, sporty ekstremalne, agresja, itp.

-brak wykształconego poczucia tożsamości – dziecko nie wie kim jest jako członek społeczeństwa, nie wie co lubi, czego nie lubi, jakie są jego pasje.

-dziecko poza domem może przejawiać agresywne zachowania, głośno domagać się swoich praw, by skupić na sobie uwagę.

Styl liberalny. W rodzinie, w której panuje liberalny styl wychowania, dzieci mają dużo swobody. Rodzice nie stawiają zbyt dużo granic, a gdy je stawiają nie są konsekwentni w ich przestrzeganiu.

Typowe zachowania i wypowiedzi rodzica:

-”pewnie jesteś zmęczona, to może nie sprzątaj już tych zabawek, ja to zrobię.”

-”straszna jest ta twoja szkoła. Odpocznij, jutro nie idź do szkoły napiszę ci usprawiedliwienie.”

-”no już, nie złość się na mnie. Dobrze, dobrze, możesz iść do kina.”

Ten styl wychowania również niesie za sobą szereg negatywnych konsekwencji:

-dziecko ma kłopoty z nauką ponieważ nie jest wystarczająco zmotywowane,

-brak poczucia bezpieczeństwa ze względu na brak stałości zasad i norm rodzinnych,

-dzieci uczą się dowolnie kierować dorosłymi, aby uzyskać to czego chcą.

Styl demokratyczny – w rodzinie, w której dominuje ten styl, dziecko jest częścią życia rodzinnego. Bierze udział w dyskusjach i omówieniach spraw rodzinnych. W takiej rodzinie ważne jest szanowanie granic każdego jej członka. Rodzic jest kochający i stanowczy- jasno określa zasady, wartości przy jednoczesnym okazaniu wsparcia i elastyczności.

Przykładowe wypowiedzi:

-”Kolejny raz spóźniasz się na obiad, irytuje mnie to. Porozmawiajmy, co jest tego powodem i spróbujmy rozwiązać problem.”

-”Słyszę, jak mówisz, że chciałabyś obejrzeć ten program. Umówiliśmy się jednak, że kładziesz się o 22. Obawiam się, że się nie wyśpisz i trudno będzie Ci się koncentrować w szkole.”

-”Możesz iść na to spotkanie o ile najpierw zrobisz to, na co się umawialiśmy (lekcje, zakupy).

Konsekwencje dla dziecka ze stosowania takiego stylu przez rodziców są pozytywne:

-Prawidłowy rozwój osobowości dziecka. Dziecko wie kim jest, co lubi, czego nie i jakie są jego talenty.

-Autentyczna pewność siebie dziecka.

-Dzieci szanują siebie i innych.

-Dzieci mają poczucie bezpieczeństwa w związku ze stałością i jasnością zasad panujących w rodzinie.

-Dzieci posiadają wysokie umiejętności społeczne.

Te trzy  style wychowania na ogół nie występują w rodzinie w czystej postaci, często jest to mieszanka stylów, w zależności od sytuacji, jednak jeden jest zazwyczaj dominujący.

Źródło:

Przetacznik- Gierowska, M. i  Makiełło- Jarża, G. (1992). Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne

Sakowska, J. (2010). Szkoła dla rodziców i wychowawców. Ośrodek Rozwoju Edukacji

Umów się na wizytę